احتمالاً اسم توکن غیر قابل تعویض یا توکن غیرمثلی (NFT) به گوشتان خورده است. اگر برایتان سوال پیش آمده که توکن غیر قابل تعویض چیست باید گفت که توکن های رمزنگاری شده دو دستهاند: توکنهای قابل تعویض (Fungible Tokens) و توکن های غیر قابل تعویض (Non-Fungible Tokens). توکن های غیر قابل تعویض با سایر ارزهای دیجیتال رایج مثل بیت کوین، اتریوم، مونرو که قابل تعویض هستند، فرق دارند. از همین رو در این مقاله هر آنچه را که باید در مورد این توکنها بدانید، برایتان توضیح خواهیم داد:
توکن های غیرقابل تعویض یا NFT ها، ارزهای دیجیتال خاصی هستند که از تکنولوژی بلاکچین برای وصل شدن به یک دارایی غیر قابل جایگزین استفاده می کنند؛ این بدین معنی است که نمیتوان آن ها را جزء جزء کرده و در جایگاههای مختلف به کار برد.
با اینکه توکن های غیرقابل تعویض در صنایع مختلف کاربرد دارند، اما نام آنها بیشتر با صنعت بازی و توکن های کلکسیونی گره خورده و به عنوان توکن خاص اتریوم (Ethereum) مطابق با استانداردهای توکنهای ERC-721 شناخته شدهاند.
توکن های قابل تعویض آن هایی هستن که قابل تبدیل به یکدیگر بوده و ارزش ثابتی دارند. به عنوان مثال، بیت کوین صرف نظر از صاحب یا تاریخچه خود ارزش مشخصی داشته و یک ارز قابل تعویض به شمار می رود.
قابلیت تعویض به معنی امکان تبدیل یک دارایی به داراییهای دیگر، بدون از دست دادن ارزش آن است و نیز نشان دهنده خصوصیات آن دارایی مثل قابلیت تقسیم پذیری و ارزش میباشد.
به عنوان مثال، یک اسکناس ۱۰ دلاری با یک اسکناس ۱۰ دلاری دیگر ارزش یکسانی دارند. یعنی اگر شما از کسی ۱۰ دلار قرض بگیرید، نیازی نیست که دقیقاً همان اسکناس ۱۰ دلاری را به وی پس بدهید، زیرا همه اسکناسهای ۱۰ دلاری ارزشی ثابت دارند.
در زمینه ارزهای دیجیتال هم چنین است. ارزش یک بیت کوین با بیت کوین دیگر برابر است. اما هنگامی که صحبت از توکن های NFT می شود، قانون بازی تغییر می یابد. هر توکن غیرقابل تعویض ارزشی متفاوت از توکنهای غیرمثلی دیگر خواهد داشت. هر توکن NFT خصوصیات منحصر به خود را دارا می باشد. در دنیای واقعی هم میتوان آنها را معادل سنگهای قیمتی خاص، کارهای هنری و سایر آیتمهای لوکس کولکسیونرها دانست.
با ارزش بودن توکن های NFT به خاطر کمیاب بودن آنهاست. هرچند توسعه دهندگان این توکنها میتوانند به تعداد دلخواه از آنها را تولید کنند، اما برای حفظ ارزش آن، تعداد را محدود کردهاند.
درست است که این توکن ها را از لحاظ خاص بودن به سنگهای قیمتی خاص تشبیه نمودیم، اما از لحاظ تقسیم پذیری قضیه متفاوت است؛ زیرا این توکنها قابلیت تقسیم به بخش های کوچکتر و جزء جزء شدن را ندارند.
که برجسته ترین ویژگی توکن های غیر قابل تعویض می باشد. این توکن ها جدول اطلاعات دائمی برای ثبت اطلاعات و ویژگی های منحصر به فرد هر توکن را دارند. این داده ها همان گواهی اصالت توکن می باشند.
توکن های NFT، بعدی جدید به دنیای دیجیتال اضافه کردهاند. سه ویژگی برتر این توکن ها عبارتند از:
برعکس توکن های قابل تعویض، توکن های NFT قابل خرید و فروش در بازارهای خاص هستند و ارزش این توکنها به میزان منحصر به فرد بودنشان بستگی دارد.
فناوری بلاکچین نیروی محرکه توکن های NFT می باشد. از آنجایی که جعل در یک لجر غیرمتمرکز ممکن نیست، پس شکی در اصل و واقعی بودن توکن وجود نخواهد داشت.
این گزینه هم به شکل مشابهی با فعالیت توکن های NFT در پلتفرمهای غیرمتمرکز در ارتباط است و در نهایت باعث میشود که اطلاعات پس از قرار گرفتن در آنها قابل تغییر نباشد.
توکن های غیرقابل تعویض کاربردهای بسیار زیادی دارند. موارد زیر لیستی از پرطرفدارترین کاربردهای توکن های NFT می باشند:
به سرزمین غیرمتمرکز بیاندیشید! اینجا کاربران میتوانند برای خود زمین مجازی خرید نمایند.
NFTها برای مقابله با سرقت هویت گزینه بسیار ایده آلی میباشند. مواردی که هویت دیجیتالی را شکل می دهند، شامل مدارک تحصیلی، سوابق پزشکی و حتی ظاهر افراد می باشند. علاوه بر این، هنرمندان فعال در عرصه دیجیتال نیز میتوانند از توکن های NFT برای حفظ حق مالکیت آثار هنری خود بهره گیری نمایند.
همچنین برای جلوگیری از جعل بلیط های کاغذی نیز می توان آنها را به NFT ها تبدیل نمود.
NFTها به خاطر ماهیت خود جذابیت زیادی برای کلکسیونرها داشتهاند و در حال حاضر بسیاری آنها به NFTها روی آوردهاند.
از آنجا که توکن های NFT برخی مشکلات اینترنتی بازیهای دیجیتال را کاهش دادهاند، از محبوبیت زیادی در صنعت گیمینگ برخوردار هستند. به عنوان مثال بعضی از این بازیها فروش برخی ویژگیها و ابزارهای درون برنامهای را منع کردهاند، اما این توکنها مشکل را حل نموده و امکان انتقال و استفاده از آنها را در بازیهای مختلف فراهم کردهاند.
علی رغم همه موهبتهایی که NFTها برای صنایع مختلف به همراه داشتهاند، اما این توکنهای رمزنگاری شده معایبی هم دارند. مشکلات آنها از بستری نشأت میگیرد که بر روی آن قرار گرفتهاند! یعنی بلاکچین.
یکی از موانعی که توسعه دهندگان با آن درگیر هستند، این است که شبکههای غیرمتمرکز ۱۰۰% کاربر پسند نیستند. به عنوان مثال، تایید هویت، خرید، فروش و نگهداری یک NFT، به یک دانش پایه حداقلی در مورد بلاکچین نیاز خواهد داشت.
مشکل از آن جایی شروع میشود که اکثریت مشتریان بالقوه توکن های غیر قابل تعویض تنها به خود محصول علاقهمند بوده و رغبتی به تکنولوژی زیرساخت آن نشان نمیدهند.
به عبارت دیگر، ما به بلاکچین به همان اندازه نیاز داریم که به تلفنهای هوشمند و اینترنت. درست است که اکثر مردم از اصول فنی و کارکردی آنها خبر ندارند، اما میلیونها نفر به طور روزانه از آنها استفاده میکنند.
از آنجایی که فضای NFT دائما در حال رشد است، پروژه ها و محصولات مرتبط با آن هم به سرعت در حال پیشروی و توسعه هستند. در ادامه به صورت مختصر با چند پروژه و پلتفرم حوزه NFT آشنا خواهید شد:
فضای توکن های NFT هنوز بسیار نو است و در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. انتظار میرود که پروژهها و پلتفرمهای جدید توکن های NFT در سال ۲۰۲۱ رونمایی شوند.
در حال حاضر هم اصطلاح NFT کم کم از فضای صنعت بازی فراتر رفته و در عرصه هنر، پروژههای دیفای، صدور بلیط، تشخیص هویت دیجیتالی و سایر موارد در حال گسترش میباشد.
اما در حال حاضر دامنه کاربرد توکن های NFT بیشتر محدود به جامعه ارزهای دیجیتال و توسعه دهندگان می باشد.
توکن های غیر قابل تعویض یا غیرمثلی (NFTs) نوعی از دارایی یا آیتمهای دیجیتالی هستند که هر یک به طور کل با دیگری تفاوت دارند. این ویژگیNFTها را به عنوان ابزار انتقال ارزش یا ارز دیجیتال غیر کاربردی میکند، اما برای موارد دیگری همچون ثبت حق مالکیت طرحهای هنری و آثار ارزشمند دیجیتالی به ابزاری ارزشمند تبدیل مینماید.
توکنهای غیرمثلی این روزها به کانون توجهات حوزه رمزارز تبدیل شدهاند.
توکن های غیرمثلی طراحی شدهاند تا امکانی را برای شما فرآهم آورند که غیرقابل کپی هستند: حق مالکیت کار (هرچند که هنرمند همچنان میتواند حق کپی رایت و تولید مجدد اثر را برای خود حفظ کند، درست مانند آثار فیزیکی). اگر که بخواهیم مقایسهای میان توکنهای غیرمثلی و کلکسیونهای فیزیکی انجام دهیم باید گفت که هر کسی میتواند یک کپی از یک تابلوی نقاشی را بخرد. اما فقط یک نفر این امکان را خواهد داشت تا نسخه اصل آن را نگهداری کند.
فروشگاههای متعددی برای خرید NFT وجود دارند که میتوانید در آنها نسبت به خرید و فروش توکن های غیر قابل تعویض اقدام کنید. برخی از این فروشگاهها عبارتند از نیفتی گیتوی (Nifty Gateway)، میکرزپلیس (MakersPlace)، سوپر رِر (SuperRare)، اپن سی (OpenSea)، دسنترالند (Decentraland) و رریبل (Rarible). برای خرید اقلام کلکسیونی و لحظات برجسته لیگ ان بی ای (NBA) نیز کافی است انبیای تاپ شات (NBA Top Shot)، پلتفرمی که تا کنون بیش از ۲۳۰ میلیون دلار برای خرید و فروش NFTها هزینه شده، سر بزنید.