در پاسخ به این سوال که توکن حاکمیتی چیست باید گفت که توکنهای حاکمیتی (Governance Token) رمزارزهایی هستند که توسعه دهندگان آنها را با هدف کمک به شکل گیری آینده پروتکلهای دیفای (DeFi) توسط دارندگان این توکنها ایجاد کردهاند. دارندگان این رمزارزهای حاکمیتی میتوانند بر تصمیمات مربوط به پروژههای مربوطه، همچون پیشنهادات جدید یا تصمیمگیری درباره ویژگیهای جدید و حتی تغییر در خود سیستم حاکمیتی، تأثیر بگذارند. در بسیاری از موارد، تغییرات پیشنهادی تأیید شده و سپس از طریق حاکمیت درون زنجیرهای، که با استفاده از توکنهای حاکمیتی امکان پذیر شده است، توسط قراردادهای هوشمند و به طور خودکار اعمال شده و به رای گیری گذاشته میشوند. در موارد دیگر، تیم نگهدارنده پروژه وظیفه اعمال تغییرات را داشته یا شخصی را برای انجام این امور استخدام مینمایند.
با توجه به افزایش محبوبیت توکنهای حاکمیتی در بازار رمزارزها، پیش از سرمایهگذاری میبایست اطلاعات خود را در این خصوص بالا ببریم. در این مقاله قصد داریم شما را با توکن حاکمیتی و نکات مهم مرتبط با آنها بیشتر آشنا کنیم:
توکن حاکمیتی (Governance Token) یکی از مفاهیم ارزهای دیجیتال میباشد. توکن های حاکمیتی، ارزهای دیجیتالی هستند که به دارندگان خود اجازه میدهند در آینده قوانین و پروتکلهای مشترکی را با هم وضع کنند. آنها میتوانند تصمیمات مرتبط با پروژه همچون تأیید یا رد پیشنهادات را اتخاذ نموده و یا حتی سیستم حاکمیتی را تغییر دهند. سپس از طریق زنجیره حاکمیتی که دارندگان توکن به آن دسترسی دارند؛ رای گیری انجام میشود.
طرفداران پروتکلهایی که از توکن حاکمیتی استفاده میکنند معتقدند که این سیستمها امکان کنترل کاربر را فراهم میکنند تا به ایدهآلهای اصلی رمزنگاری و تمرکززدایی و دموکراتیک سازی برسند. اکثر سازمانهایی که به کاربران اجازه کنترل توسعه سیستمهای خود را میدهند، سازمانهای خودمختار غیرمتمرکز (DAO) نامیده میشوند.
توکنهای حاکمیتی اخیراً محبوبیت فوقالعادهای پیدا کردهاند. بازدهی مالی توکنهای حاکمیتی آنها را به برجستهترین بخش از اکوسیستم اتریوم تبدیل نموده و نیز باعث شده کاربران کنترل سیستمها را به دست بگیرند. علی رغم اینکه این توکنها هنوز به صورت کامل به ثبات نرسیدهاند اما با این حال از محبوبیت بالایی برخوردارند. فقط یک مسئله وجود دارد! بسیاری از افراد هنوز هم اهمیت این توکنها را درک نمیکنند.
امور مالی در دنیای ارزهای دیجیتال و کریپتو هم غیرمتمرکز و هم هیجان انگیز است. از طرفی پروتکلهای غیرمتمرکز در حال تکامل هستند و اصلاح در فرآیند تصمیمگیری در آنها، امری بسیار حیاتی و مهم به نظر میرسد. نکته حائز اهمیت در مورد حاکمیت درون زنجیرهای این است که پروتکل به هر ذینفعی اجازه بحث و رای دهی در مورد نحوه مدیریت پروتکل را میدهد.
این امر توکنهای حاکمیتی را به عاملی تبدیل میکند که روند رای گیری مبتنی بر بلاکچین را امکان پذیر میسازد. از توکنهای حاکمیتی برای نمایش حمایت یا عدم حمایت کاربران نسبت به هرگونه تغییرات پیشنهادی استفاده میشود و دارندگان آنها میتوانند در مورد هرگونه تغییر جدیدی در پروتکل نیز رأی دهند. در سیستم معمول توکنهای حاکمیتی هر توکن معادل یک رأی است و این بدین معنی است که اگر دارنده رمزارزی، گاورننس توکن بیشتری داشته باشد پس نقش بیشتر و تاثیرگذارتری در تصمیم گیریها نیز خواهد داشت.
در دوره اوج عرضه اولیه کوینها یا ICOها، در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، توکن حاکمیتی به اندازه امروز محبوب نبودند. با این حال، بسیاری از پروژههای برتر فعلی دیفای (DeFi) که به دلیل رمزارزهای رایج خود محبوب شدهاند، از همان سالها فعالیت خود را آغاز کردهاند؛ همچنین بسیاری از پروتکلهای معروف دیفای مانند کامپاند و بالانسر که از سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ در حال فعالیت هستند، گاورننس توکن خود را در سال ۲۰۲۰ ارائه کردهاند.
در طول سالهای ۲۰۱۶ و۲۰۱۷ ، میکر (MKR) محبوب ترین رمزارز حاکمیتی در گردش پروژه میکردائو (MakerDAO) بوده است. در زمان راهاندازی استیبل کوین دای ۱۰ میلیون توکن میکر وجود داشت. دیجیکس دائو (DigixDAO) هم یکی از پیشگامان در بخش گاورننس توکن است. این شرکت مستقر در سنگاپور با فروش ۱.۷ میلیون توکن DGD به ارزش بیش از ۵.۵ میلیون دلار، توانست خود را به یکی از با ارزشترین توکنهای مبتنی بر شبکه اتریوم تبدیل کند. فروش توکنهای DGD در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۱۶ آغاز شد و نقش آن اداره شبکه Digix بود.
اخیرا محبوبیت توکن های حاکمیتی و فضای یلد فارمینگ (Yield farming)، یا کشت سود، بعد از روی کار آمدن توکن کامپ (Comp) پلتفرم کامپاند بیشتر شده است.
پس از معرفی توکنهای حاکمیتی کامپاند و بالانسر، توکنهای هر دو پروتکل مورد توجه جامعه رمزنگاری قرار گرفتند. اشتیاق برای توکن کامپ به حدی بود که در مدت زمان کوتاهی قیمت ۸۰ دلاری آن با ۴۰۰٪ رشد به ۳۰۰ دلار افزایش یافت. تنها یک هفته پس از راهاندازی، سیل عظیمی از سرمایه به پروتکل کامپاند سرازیر شد و ارزش کل موجودی قفل شده در آن به ۱.۷ میلیارد دلار رسید. در حالی که ارزش کل موجودی قفل شده در آن یک هفته قبل حوالی ۱۰۰ دلار در حال نوسان بود.
دومین پروژه ای که از رشد چشمگیر یلد فارمینگ و توکنهای حاکمیتی بهره مند شد، بالانسر (Balancer) بود. نکته قابل توجه در خصوص توکنهای بال (BAL) این است که بال یک توکن قابل تولید و توزیع نیست. یا این حال در آن برهه زمانی توکن بال نیز رشد زیادی را تجربه کرد. در اواسط ماه جولای، هر توکن بال با قیمت ۸ دلار در دسترس بود اما در پایان ماه آگوست، ارزش هر توکن آن به ۳۴ دلار رسیده بود.
دو دلیل مهم در انفجار ناگهانی محبوبیت توکن حاکمیتی وجود دارد. اولین مورد این است که پروژههای دیفای (DeFi) که با توکنهای حاکمیتی مطرح شدند، ثابت کردند که مسیری مطمئن برای به دست آوردن بازدهی در مدت زمان کوتاه میباشند. دلیل دوم بازگشت سرمایه در آن دسته از پروژههای دیفایی بود که از طریق توکنهای حاکمیتی سود یا کارمزد بالایی به کاربرانشان ارائه میدادند.
دارندگان توکن حاکمیتی معتقدند که شانس زیادی برای افزایش ارزش پروژههای دیفای وجود دارد. از این رو، آنها همه پروژههایی را که گاورننس توکن ارائه میدهند دنبال میکنند. نتایج نشان میدهند سرمایه گذارانی که به سمت رمزارزهای حاکمیتی رفتهاند، بازدهی بسیار بالایی را از سرمایه گذاریهای خود تجربه و کسب کردهاند.
رمزارز کامپ (COMP)، گاورننس توکن پروتکل مالی کامپاند است. این توکن پیشرو توکنهای حاکمیتی است و به اعضای خود امکان رأی دادن در مورد تغییرات اساسی کامپاند را میدهد. کامپاند یکی از معروف ترین پروژههای دیفای در زمینه وام دادن و گرفتن بوده است. توافق نامه آغاز استفاده از توکن COMP در ژوئن سال ۲۰۲۰ اجرا شد. آغاز استخراج نقدینگی COMP به کامپاند کمک کرده تا به یکی از بزرگترین پروژههای دیفای تبدیل شود. ارزش داراییهای قفل شده در آن تقریباً ۷۰۰ میلیون دلار میباشد.
آوه (AAVE)، که در ابتدا با نام LEND آغاز به کار کرده بود، توکن حاکمیتی پروتکل آوه است که یک پروتکل وام دهی غیرمتمرکز در اتریوم میباشد. اگر چه این پروتکل ویژگیهای منحصر به فردی مانند وامهای فوری و اعطای وثیقه را دارد اما کلیات آن شبیه پروتکل کامپاند میباشد.
بال (BAL)، توکن حاکمیتی بالانسر است. بالانسر امکان ایجاد استخرهای متشکل از حداکثر ۸ توکن مختلف را ارائه داده و به دارندگان خود اجازه تعیین قوانین را می دهد. همچنین این پلتفرم یک کمپین استخراج نقدینگی فراهم نموده که در آن کاربران بالانسر به طور مداوم با استفاده از توکن BAL ، پاداش دریافت می کنند.
اس ان ایکس (SNX)، توکن برای پلتفرم Synthetix است. بستری غیرمتمرکز برای دارایی های اتریوم که می تواند ارزها و کالاها را ردیابی کند. در سال ۲۰۱۹ دارندگان توکن SNX تصمیم گیرنده اصلی در مورد پروتکل امور مالی SNX شدند. SNX در حال حاضر به صورت کامل یک گاورننس توکن نیست اما در مسیر تبدیل شدن به یک توکن حاکمیتی در حرکت است.
ام کا آر (MKR) توکن حاکمیتی پروژه محبوب وام دهی و توکن اصلی اکوسیستم دیفای مبتنی بر استیبل کوین میکردائو (MakerDAO) است. میکر برای رأی دادن در مورد تغییرات مهم در پروتکل Maker مانند افزودن انواع وثیقههای جدید استفاده میشود.
توکن حاکمیتی گامی بزرگ در جهت دستیابی به تمرکززدایی واقعی است. این توکنها میتوانند دنیای کریپتو و ارزهای دیجیتال را به سمتی ببرند که دخالت هیچ شخص یا دولتی در آن وجود نداشته باشد. با اینکه این توکنها تازه به عرصه آمدهاند اما در همین مدت کوتاه نیز توانستهاند محبوبیت بسیاری در بین مردم بدست آورند.
توکن حاکمیتی قدرت تصمیم گیری در خصوص موارد مربوط به پروتکل اصلی همچون نقشه راه محصول یا ویژگیها، استخدام کارمندان و دیگر موارد را داشته و میتواند پارامترهای حاکمیتی را تحت تأثیر خود قرار دهد.
کامپ (COMP) گاورننس توکن مخصوص پروتکل کامپاند است. کامپاند یک بستر هوشمند برای وام داهی و وام گیری رمزارزهای پایه میباشد. سرمایه گذاران میتوانند ارز رمزنگاری شده خود را وام دهند و از این طریق کسب سود کنند.
حاکمیت بلاکچین به مکانیزمهایی گفته میشود که شبکههای غیرمتمرکز با گذشت زمان با آن سازگار شده و تغییر میکند. حاکمیت بلاکچین ریشه در این واقعیت دارد که منافع ذینفعان شبکه در اثر تعامل و تولید ارزش از شبکه تغییر میکند.